ایمپلنت دندان چیست؟ هر آنچه باید قبل از کاشت بدانید

بی‌دندانی یکی از شایع‌ترین مشکلات دهان و دندان است که می‌تواند تنها یک دندان یا چندین دندان را درگیر کند. بسیاری از افراد تصور می‌کنند جای خالی یک دندان، مخصوصاً اگر در قسمت عقب دهان باشد، اهمیت چندانی ندارد؛ اما واقعیت این است که بی‌دندانی اگر درمان نشود، به مرور زمان باعث ایجاد مشکلات جدی در دهان، فک، زیبایی چهره و حتی سلامتی کل بدن می‌شود.

زمانی که دندان از دست می‌رود، استخوان فک در آن ناحیه تحریک نمی‌شود و شروع به تحلیل رفتن می‌کند. این تحلیل استخوان می‌تواند باعث تغییر فرم چهره، افتادگی صورت و ایجاد چین‌وچروک زودرس شود. علاوه بر این، دندان‌های کناری به سمت فضای خالی حرکت می‌کنند و نظم دندان‌ها به هم می‌ریزد؛ در نتیجه مشکلاتی مانند کج شدن دندان‌ها، گیر غذایی، پوسیدگی و بیماری لثه تشدید می‌شود.

بی‌دندانی همچنین عملکرد جویدن را مختل می‌کند و فرد برای خوردن غذاهای سفت یا فیبردار با مشکل روبه‌رو می‌شود. همین موضوع می‌تواند باعث مشکلات گوارشی و سوءهاضمه شود. از طرفی خالی بودن دندان، روی نحوه صحبت کردن و تلفظ برخی حروف نیز تأثیر می‌گذارد و اعتمادبه‌نفس فرد را کاهش می‌دهد.

ایمپلنت دندان چیست؟

ایمپلنت دندان یک پایه‌ تیتانیومی یا زیرکونیومی است که به‌جای ریشه‌ی دندان از دست‌رفته داخل استخوان فک قرار داده می‌شود. بعد از مدتی، استخوان فک با این پایه جوش می‌خورد و یک تکیه‌گاه محکم برای قرار دادن تاج دندان (روکش) ایجاد می‌کند. هدف از ایمپلنت این است که دقیقاً جای خالی دندان را مثل دندان طبیعی پر کند؛ طوری که ظاهر، حس و عملکردش شبیه دندان واقعی باشد.

چرا باید ایمپلنت دندان انجام دهیم؟

از دست دادن یک یا چند دندان تنها مسئله ظاهری نیست؛ بی‌دندانی می‌تواند مشکلات جدی برای دهان، فک و حتی سلامت عمومی ایجاد کند. ایمپلنت دندان به عنوان جایگزین طبیعی و دائمی دندان‌های از دست رفته، مزایای زیادی دارد. در ادامه دلایل اصلی نیاز به ایمپلنت را بررسی می‌کنیم:

۱. حفظ استخوان فک و جلوگیری از تحلیل آن

زمانی که دندان کشیده می‌شود یا می‌افتد، استخوان فک در آن ناحیه تحریک نمی‌شود و شروع به تحلیل رفتن می‌کند. این موضوع باعث کاهش ارتفاع و حجم استخوان فک شده و به مرور زمان فرم صورت تغییر می‌کند. ایمپلنت با جایگزین کردن ریشه دندان، تحریک استخوان را حفظ کرده و از تحلیل جلوگیری می‌کند.

۲. جلوگیری از حرکت دندان‌های کناری

دندان‌های اطراف جای خالی دندان، به سمت فضای خالی حرکت می‌کنند و نظم دندان‌ها به هم می‌ریزد. این موضوع باعث ایجاد مشکلاتی مثل کج شدن دندان‌ها، گیر غذایی، پوسیدگی و بیماری‌های لثه می‌شود. ایمپلنت با پر کردن جای خالی، ثبات دندان‌ها را حفظ می‌کند.

۳. بهبود عملکرد جویدن و هضم غذا

بی‌دندانی باعث می‌شود جویدن غذا دشوار شود، مخصوصاً غذاهای سفت یا فیبردار. این موضوع می‌تواند مشکلات گوارشی و سوءهاضمه ایجاد کند. ایمپلنت دندان امکان جویدن راحت و صحیح را فراهم می‌کند و سلامت معده و روده را حمایت می‌کند.

۴. حفظ زیبایی و اعتماد به نفس

جای خالی دندان می‌تواند باعث افتادگی لب‌ها، تغییر فرم صورت و پیرتر نشان دادن چهره شود. ایمپلنت دندان ظاهر طبیعی و لبخند زیبا را بازمی‌گرداند و اعتماد به نفس فرد را افزایش می‌دهد.

۵. بهبود تلفظ و صحبت کردن

نداشتن دندان، به خصوص دندان‌های جلو، می‌تواند بر صحبت کردن و تلفظ صحیح حروف تأثیر بگذارد. ایمپلنت کمک می‌کند تا گفتار طبیعی حفظ شود.

۶. دوام و طول عمر بالا

ایمپلنت برخلاف دندان مصنوعی متحرک، یک درمان دائمی و ثابت است که نیاز به تعویض مکرر ندارد و طول عمر آن با مراقبت مناسب بسیار بالاست.

بهترین سن برای ایمپلنت دندان

ایمپلنت دندان یک روش دائمی برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته است، اما زمان مناسب برای کاشت ایمپلنت بسته به سن و رشد فک فرد متفاوت است.

۱. نوجوانان و سن رشد فک

ایمپلنت دندان قبل از تکمیل رشد استخوان فک توصیه نمی‌شود.

معمولاً رشد فک در دختران حدود ۱۶ سالگی و در پسران حدود ۱۸ سالگی کامل می‌شود.

اگر ایمپلنت زودتر گذاشته شود، با رشد فک، موقعیت دندان تغییر می‌کند و نیاز به اصلاح پیدا می‌کند.

بنابراین بهترین سن برای نوجوانان، بعد از اتمام رشد فک است.

۲. بزرگسالان

برای بزرگسالان، ایمپلنت می‌تواند در هر سنی انجام شود، حتی تا سنین بالاتر، به شرطی که سلامت کافی استخوان فک و لثه وجود داشته باشد.

افراد سالمند نیز می‌توانند ایمپلنت انجام دهند، اما ممکن است نیاز به پیوند استخوان یا درمان‌های جانبی داشته باشند تا پایه ایمپلنت محکم شود.

۳. عوامل مؤثر روی انتخاب زمان ایمپلنت

سلامت عمومی: بیماری‌هایی مثل دیابت کنترل نشده یا مشکلات قلبی می‌تواند بر موفقیت ایمپلنت تأثیر بگذارد.

سلامت دهان و دندان: وجود عفونت یا بیماری لثه باید قبل از ایمپلنت درمان شود.

کیفیت و تراکم استخوان: برای کاشت پایه ایمپلنت نیاز به استخوان کافی و سالم است.

چقدر زمان میبرد تا ایمپلنت انجام شود ؟

ایمپلنت دندان یک روش درمانی دائمی است که جایگزین ریشه و تاج دندان از دست رفته می‌شود. انجام ایمپلنت یک فرایند مرحله‌به‌مرحله است که هر مرحله اهمیت خاص خود را دارد تا نتیجه نهایی طبیعی، محکم و بادوام باشد.

ابتدا دندانپزشک یک معاینه کامل انجام می‌دهد و وضعیت دندان‌ها، لثه و استخوان فک را بررسی می‌کند. برای برنامه‌ریزی دقیق، معمولاً عکس‌های رادیوگرافی و اسکن سه‌بعدی (CBCT) از فک گرفته می‌شود تا میزان تراکم استخوان و موقعیت دقیق کاشت ایمپلنت مشخص شود. همچنین سلامت عمومی بیمار بررسی می‌شود، زیرا بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت کنترل نشده یا مشکلات قلبی می‌توانند موفقیت درمان را تحت تأثیر قرار دهند.

پس از ارزیابی کامل، برنامه درمانی مشخص می‌شود. دندانپزشک نوع ایمپلنت، جنس آن، نوع روکش و زمان‌بندی مراحل را تعیین می‌کند. اگر استخوان فک کافی نباشد، ممکن است نیاز به پیوند استخوان یا سایر اقدامات تقویتی باشد تا پایه ایمپلنت محکم قرار گیرد.

مرحله بعدی جراحی کاشت ایمپلنت است. با استفاده از بی‌حسی موضعی یا آرام‌بخشی سبک، پایه ایمپلنت که معمولاً از جنس تیتانیوم یا زیرکونیا است، داخل استخوان فک قرار داده می‌شود. در صورت نیاز، هم‌زمان پیوند استخوان انجام می‌شود. پس از جراحی، بخیه زده شده و بیمار وارد مرحله جوش خوردن استخوان می‌شود که به آن «اُسیو‌اینٹیگریشن» گفته می‌شود. در این مرحله پایه ایمپلنت با استخوان فک جوش می‌خورد و یک پایه محکم برای دندان ایجاد می‌کند. این فرایند معمولاً بین دو تا چهار ماه طول می‌کشد و رعایت بهداشت دهان در این مدت بسیار حیاتی است.

بعد از جوش خوردن کامل پایه، قطعه‌ای به نام اباتمنت روی پایه نصب می‌شود. اباتمنت تکیه‌گاهی است برای روکش دندان و لثه اطراف آن شکل می‌گیرد تا آماده قرارگیری تاج شود. سپس قالب‌گیری دقیق از دندان‌ها و اباتمنت انجام می‌شود و روکش دندان ساخته می‌شود. جنس روکش معمولاً سرامیک یا زیرکونیا است تا هم رنگ و هم شکل طبیعی دندان‌های دیگر را داشته باشد.

در نهایت، تاج دندان روی اباتمنت ثابت می‌شود و دندان ایمپلنت شده آماده استفاده است. در این مرحله بیمار می‌تواند بدون نگرانی از جویدن، صحبت کردن و لبخند زدن لذت ببرد، زیرا ظاهر و عملکرد دندان کاملاً طبیعی است.

مراقبت بعد از ایمپلنت نیز اهمیت زیادی دارد. رعایت بهداشت دهان با مسواک نرم و نخ دندان، پرهیز از غذاهای سفت در روزهای اول و مراجعه منظم به دندانپزشک برای بررسی سلامت ایمپلنت و لثه، تضمین‌کننده طول عمر ایمپلنت است. با رعایت این نکات، ایمپلنت می‌تواند ۱۵ تا ۲۰ سال یا حتی بیشتر دوام بیاورد و به عنوان یک جایگزین دائمی و طبیعی برای دندان از دست رفته عمل کند.

بیشتر بخوانید:

ارتودنسی دندان چیست؟ راهنمای جامع درمان، انواع، مراحل و هزینه ارتودنسی

جراحی زیبایی گوش (اتوپلاستی) چیست؟

جراحی بینی

مراقبت‌های بعد از ایمپلنت دندان

بعد از انجام ایمپلنت دندان، مراقبت صحیح و رعایت نکات بهداشتی نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان و دوام دندان جدید دارد. ایمپلنت یک پایه دائمی در استخوان فک است و اگر مراقبت‌های بعد از جراحی انجام نشود، ممکن است با مشکلاتی مانند عفونت، تحلیل استخوان یا لق شدن ایمپلنت مواجه شویم.

پس از پایان جراحی، معمولاً ناحیه کاشت دندان کمی متورم و حساس می‌شود و ممکن است درد خفیفی تجربه کنید. این وضعیت طبیعی است و با استفاده از داروهای مسکن تجویزی توسط دندانپزشک، کمپرس سرد و استراحت کافی کنترل می‌شود. همچنین بهتر است در روزهای اول از غذاهای نرم و ولرم استفاده کنید و از جویدن با محل ایمپلنت خودداری کنید تا فشار اضافی به پایه وارد نشود.

رعایت بهداشت دهان بعد از ایمپلنت بسیار حیاتی است. دندانپزشک معمولاً مسواک نرم و دهانشویه ضدعفونی‌کننده را توصیه می‌کند. مسواک زدن باید با دقت و آرام انجام شود تا لثه‌های اطراف ایمپلنت تحریک نشوند. استفاده از نخ دندان و شستشو با دهانشویه بدون الکل نیز به جلوگیری از تجمع پلاک و عفونت کمک می‌کند.

سیگار کشیدن، مصرف مشروبات الکلی و مواد مخدر در روزهای بعد از ایمپلنت به شدت توصیه نمی‌شود، زیرا این موارد می‌توانند روند جوش خوردن استخوان را کند کرده و احتمال شکست ایمپلنت را افزایش دهند.

در طول دوره بهبود، لازم است به صورت منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا وضعیت لثه، ایمپلنت و تاج دندان بررسی شود. دندانپزشک می‌تواند مشکلات احتمالی را به موقع تشخیص دهد و از بروز عوارض جدی جلوگیری کند.

با رعایت این مراقبت‌ها، ایمپلنت دندان می‌تواند ۱۵ تا ۲۰ سال یا بیشتر دوام داشته باشد و شما از داشتن دندان دائمی، طبیعی و سالم لذت ببرید. در نهایت، رعایت بهداشت دهان و انجام مراجعات دوره‌ای به دندانپزشک، کلید موفقیت طولانی‌مدت ایمپلنت است.

ایمپلنت‌ها چه فرقی با هم دارند؟

ایمپلنت دندان به طور کلی یک پایه تیتانیومی یا زیرکونیومی است که داخل استخوان فک کاشته می‌شود و جایگزین ریشه دندان می‌شود، اما انواع مختلفی دارد که از نظر جنس، شکل، روش کاشت و کاربرد متفاوت‌اند. این تفاوت‌ها روی ظاهر، دوام، قیمت و مدت زمان درمان تأثیر می‌گذارند.

۱. تفاوت از نظر جنس ایمپلنت

ایمپلنت تیتانیومی: رایج‌ترین نوع ایمپلنت است و بیشترین میزان جوش خوردن با استخوان (اُسیو اینتگریشن) را دارد. تیتانیوم کاملاً با بدن سازگار است و مقاومت بسیار بالایی دارد.

ایمپلنت زیرکونیا (سرامیکی): ظاهر سفید و زیبایی بیشتری دارد و برای افرادی که به ظاهر دندان حساس هستند یا تمایل دارند فلز در دهانشان نباشد، مناسب است. این نوع ایمپلنت گران‌تر است و معمولاً در موارد خاص استفاده می‌شود.

۲. تفاوت از نظر شکل و طراحی پایه

ایمپلنت‌ها ممکن است از نظر قطر، طول و شکل پیچیده یا ساده متفاوت باشند. برخی ایمپلنت‌ها کوتاه و قطر کم دارند و مناسب نواحی با استخوان محدود هستند، در حالی که برخی دیگر بلند و ضخیم‌اند و برای فک‌های قوی و نواحی خلفی مناسب‌اند. طراحی سطح ایمپلنت نیز روی سرعت جوش خوردن با استخوان تأثیر دارد؛ ایمپلنت‌های با سطح زبر و متخلخل معمولاً جوش خوردن بهتری دارند.

۳. تفاوت از نظر روش کاشت

ایمپلنت استاندارد (معمولی): بعد از کشیدن دندان، باید چند ماه صبر کنید تا استخوان فک آماده شود و سپس ایمپلنت کاشته می‌شود.

ایمپلنت فوری: همزمان با کشیدن دندان، پایه ایمپلنت کاشته می‌شود. این روش زمان درمان را کوتاه می‌کند اما شرایط استخوان باید بسیار مناسب باشد.

ایمپلنت دیجیتال: با کمک اسکن سه‌بعدی و هدایت کامپیوتری، ایمپلنت دقیقاً در محل مناسب قرار می‌گیرد و دقت و زیبایی را افزایش می‌دهد.

۴. تفاوت از نظر کاربرد و تعداد دندان‌ها

ایمپلنت تک دندان: برای جایگزینی یک دندان از دست رفته.

ایمپلنت چند دندان یا بریج ایمپلنتی: وقتی چند دندان از دست رفته و فاصله بین آنها کم است، چند ایمپلنت با هم کار گذاشته می‌شود.

ایمپلنت کامل فک (All-on-4 یا All-on-6): برای افرادی که تمام دندان‌های فک بالا یا پایین را از دست داده‌اند، چند پایه ایمپلنت در نقاط استراتژیک کاشته می‌شود و همه دندان‌ها روی آنها ثابت می‌شوند.